Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan Partisinin Van il kongresinde yaptığı konuşmada “Ekonomide gerçekleştirdiğimiz büyük yapısal değişim, en az kapitülasyonların kaldırılması kadar tarihi anlama sahiptir” demiş.

Bu ifade sadece bir halin tespiti ve değerlendirmesi değil aynı zamanda kapitülasyonların kaldırılmasının ne kadar tarihi bir hamle olduğunun ifadesi ve aynı zamanda bazılarınca horlanan Lozan Barış Antlaşmasının da dolaylı da olsa aklanmasıdır. Çünkü kapitülasyonlar Lozan’da kaldırılmıştır.

Evet, Sayın Cumhurbaşkanı yerden göğe kadar haklıdır, “kapitülasyonların kaldırılması tarihi bir hamledir.” Kapitülasyonlar kudretli zamanlarımızda ihsan diye Fransızların eline verdiğimiz ama zayıf zamanımızda devrin bütün sömürgecilerinin de bir tarafından tuttuğu ve bir daha çıkaramadığımız bir esaret, en azından yarı esaret zinciridir bu milletin boynunda.

Toprak bizimdir, emek bizimdir, ürün bizimdir, sınırları düşman ordularına karşı bizim evlatlarımız korur canları ve kanları pahasına ama gümrüklerin sahibi biz değiliz onlardır. İstedikleri gibi korlar gümrük vergilerini, itirazımız fayda etmez kaptırmışız yakamızı bir kere. Sadece ekonomik değildir kapitülasyonlar aynı zamanda idari ve adlidirler. Boruları bizden fazla öter bizim yargımızda, sözleri bizden fazla geçer bizim idaremizde.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son asrında kaldırmak için taleplerimiz olur ama kimse dinlemez. 1914’de Birinci Dünya Savaşına girdiğimizde kaldırırız ilk defa. Silah arkadaşımız Almanlar bile karşı çıkarlar bu kararımıza ama dinlemeyiz. Hani Attila İlhan “Mülk Osmanlı’nın ama Alman’ın elinden İngiliz alır” der ya o misal mülk bizimdir ama söz kah İngiliz’in kah Fransız’ın kah Alman’ın kah diğerlerinin. Sevr çok daha ağırını getirir altı yıl önce kaldırdığımız kapitülasyonların. Kapitülasyonlar daha doğru bir ifade ile boynumuzdaki esaret zincirinden kurtulmak ancak Lozan’da gerçekleşir.

Lozan’a giden heyete 14 maddelik bir talimat listesi verilir, bunlardan ikisi tartışma dışıdır. Birisi Ermeni Yurdu, diğeri kapitülasyonlardır. Bunlar asla kabul edilemez, gündeme gelirse kongre terkedilir ama asla tartışılmaz.

Galipler dayatmaya kalktılar, bizim heyet hem masayı hem Lozan’ı terk etti. Sonunda onlar pes ettiler, vazgeçtiler hem kapitülasyonlardan hem Ermeni Yurdu’ndan hem de Sevr’in kabul ettiği Kürdistan’dan ve diğer yüz karası maddelerden.

Lozan’ı yeterli bulmayabilirsiniz, beğenmeyebilirsiniz ama küçümseyemezsiniz, yok sayamazsınız. Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ifadesiyle “kapitülasyonların kaldırılması tarihi bir anlama sahiptir” ve Lozan sırf bu maddesiyle bile kutlamayı değer.